PV: Có ý kiến cho rằng việc quy định "nghỉ việc phải báo trước 6 tháng" không chỉ trái luật mà còn cứng nhắc, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động trong việc tự do lựa chọn việc làm và nơi làm việc, khiến phi công không còn muốn đến Việt Nam làm việc. Ông nghĩ sao về những ý kiến này?

LS Lê Đình Vinh: Tôi cũng có quan điểm như vậy. Bộ luật lao động năm 2012 xác lập những nguyên tắc và quy định cụ thể điều chỉnh việc ký kết và thực hiện hợp đồng lao động dưới mọi hình thức. BLLĐ đã quy định rõ điều kiện để các bên trong quan hệ lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động và thời hạn phải báo trước. Quy định về thời hạn phải báo trước khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong BLLĐ đã tính đến đặc thù của từng loại công việc và từng đối tượng lao động. Thời hạn báo trước về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động như quy định trọng BLLĐ hiện hành là phù hợp, đảm bảo hài hòa lợi ích của cả người sử dụng lao động và người lao động. 

BLLĐ cũng quy định người lao động được tự do lựa chọn việc làm, được làm việc cho bất kỳ người sử dụng lao động nào và ở bất kỳ nơi nào mà pháp luật không cấm. Nếu quy định thời hạn phải thông báo trước khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động quá dài sẽ cản trở quyền tự do lựa chọn việc làm và nơi làm việc của người lao động.

PV: Về Quy định bồi thường chi phí đào tạo khi phi công xin đi làm việc cho hãng hàng không khác, có ý kiến cho rằng quy định như trong dự thảo là phân biệt đối xử. Dưới góc độ pháp lý, xin ông cho biết cần quy định như thế nào cho phù hợp với đặc thù của ngành hàng không?

LS Lê Đình Vinh: Vấn đề bồi thường chi phí đào tạo khi người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn đã được quy định cụ thể trong BLLĐ năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong trường hợp người lao động phải bồi thường chi phí đào tạo thì việc bồi thường phải tuân theo quy định tại điều 62 Bộ luật lao động và theo thỏa thuận đào tạo. Thỏa thuận đào tạo không được trái với quy định của pháp luật về bồi thường chi phí đào tạo.Theo quy định tại điều này thì chi phí đào tạo bao gồm các khoản chi có chứng từ hợp lệ về chi phí trả cho người dạy, tài liệu học tập, trường, lớp, máy, thiết bị, vật liệu thực hành, các chi phí khác hỗ trợ cho người học và tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người học trong thời gian đi học. Trường hợp người lao động được gửi đi đào tạo ở nước ngoài thì chi phí đào tạo còn bao gồm chi phí đi lại, chi phí sinh hoạt trong thời gian ở nước ngoài.

Ngoài ra, đối với một số lĩnh vực đặc thù hoặc đòi hỏi tinh thần trách nhiệm, sự gắn kết lâu dài của người lao động, để tránh biến động về nhân sự thì người lao động và người sử dụng lao động có thể thỏa thuận thêm về việc bồi thường khi phá vỡ cam kết về lao động. Đây là thỏa thuận dân sự hoàn toàn không bị pháp luật cấm. Tuy nhiên thỏa thuận đó phải được xác lập một cách tự nguyện, phù hợp với các quy định của pháp luật. Xin cảm ơn luật sư!