Các doanh nghiệp nêu nhiều ý kiến bức xúc về những vấn đề: Gia hạn thời gian sử dụng đất, bồi thường khi không được gia hạn, phí sử dụng và thuê đất... tại "Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam" sáng 1/6 ở TP HCM. Hai dự thảo Luật đầu tư chung và Luật doanh nghiệp thống nhất cũng được góp ý nhiều.


Nhiều nhà đầu tư thắc mắc về các quy định trong hai dự thảo Luật doanh nghiệp thống nhất và Luật đầu tư chung. Theo ông Oliver Massmann, cộng sự Công ty Baker & McKenzie, Luật doanh nghiệp thống nhất là một trong số các dự án luật quan trọng nhất của Việt Nam, tạo ra bước tiến dài đối với việc tạo ra sân chơi bình đẳng cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, cải thiện môi trường đầu tư chung trước khi Việt Nam gia nhập WTO.

Tuy nhiên, trong nội dung dự thảo Luật vẫn còn nhiều hạn chế. Ông Massmann cho rằng, Luật không nên can thiệp quá nhiều vào công việc nội bộ của doanh nghiệp như: Quy định về giờ giấc mở cửa hoặc tiền lương, chế độ thưởng cho các giám đốc, tổng giám đốc của doanh nghiệp. Nhà đầu tư cần được tự do thỏa thuận với nhau về hầu hết các vấn đề về tổ chức và quản lý trong nội bộ doanh nghiệp của họ.

Cũng theo ông Massmann, Luật doanh nghiệp thống nhất không nên hủy bỏ mức trách nhiệm hữu hạn như một hình phạt cho việc vi phạm, mà có thể thay thế biện pháp khác thích hợp hơn, như phạt bằng tiền. Hiện Luật doanh nghiệp thống nhất cũng không có quy định rõ ràng về việc giám sát các cơ quan cấp phép đầu tư. Nên có một cơ quan riêng để nhà đầu tư có thể kiến nghị xin giải quyết công bằng đối với những trường hợp nhà đầu tư không đồng ý với cách giải quyết của cơ quan cấp phép.

Theo doanh nghiệp, Luật đầu tư chung chưa nhất quán với Luật doanh nghiệp thống nhất.

Doanh nghiệp nêu nhiều bức xúc về vấn đề đất đai. Theo bà Nguyễn Sương Đào, Tiểu ban Đất đai và Du lịch (thuộc nhóm Công tác sản xuất và phân phối), việc gia hạn sử dụng đất theo điều 38 Luật đất đai quy định, Nhà nước được quyền thu hối đất nếu loại đất đó được Nhà nước cấp hay cho thuê nhưng không được gia hạn khi thời hạn kết thúc. Sở Tài nguyên và môi trường có trách nhiệm thông báo cho nhà đầu tư nước ngoài trong thời gian 1 năm trước khi hết hạn sử dụng đất. Sáu tháng trước đó, người sử dụng đất phải làm thủ tục xin gia hạn và sửa đổi kế hoạch sản xuất, kinh doanh phù hợp. Nhưng trước đây, luật không hề có quy định về vấn đề này cũng như các tiêu chuẩn cần phải có trong quá trình sửa đổi kế hoạch kinh doanh hoặc đánh giá việc sửa đổi. Với thời gian 1 năm, nhà đầu tư khó có thể chuẩn bị kịp.

Bà Đào cho rằng, Chính phủ cần tạo điều kiện cho doanh nghiệp sử dụng đất khi có nhu cầu tiếp tục gia hạn thời hạn sử dụng để sản xuất kinh doanh, nếu đã thanh toán đầy đủ tiền thuê đất và đất đó không nằm trong phạm vi Nhà nước thu hồi. Còn khi nhà đầu tư không được chấp nhận việc gia hạn sử dụng đất thì cần bồi thường tài sản trên đất theo giá thị trường đối với các tài sản đó. Nhà đầu tư phải có quyền bán tài sản của mình, nhưng trong Luật lại không cho phép làm việc này.

Việc phải công chứng tất cả các tài liệu liên quan đến đất đai theo quy định của Nghị định 181 đã làm cản trở các giao dịch về đất, do tốn nhiều thời gian. Thời gian công chứng như quy định là 5 ngày, nhưng lại không quy định thời hạn đối với các phòng công chứng khi thực hiện nhiệm vụ trên.

Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham), ông Jeff Puchalski cho rằng, Chính phủ cần sớm thực thi những quy định pháp luật hiện hành để không còn phân biệt đối xử giữa nhà đầu tư trong và ngoài nước. Ngay cả Hiệp định thương mại, về mặt kỹ thuật, vẫn còn nhiều hạn chế về đối xử quốc gia đối với việc đầu tư vào lĩnh vực bất động sản và thế chấp quyền sử dụng đất.

Phó thủ tướng Vũ Khoan cho rằng, Chính phủ cần phải tiếp tục có các điều chỉnh để phát huy nguồn lực của chính mình. Một trong những biện pháp là dỡ bỏ các rào cản, tạo dựng một môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng minh bạch cho mọi thành phần kinh tế.

Theo Phó thủ tướng, Chính phủ chỉ đạo xây dựng hai dự thảo Luật đầu tư chung và Luật doanh nghiệp thống nhất áp dụng cho mọi thành phần kinh tế theo hướng tích cực. Doanh nghiệp được phép hoạt động trong những lĩnh vực mà Nhà nước cho phép, nhằm đảm bảo tính thống nhất với các cam kết trong quá trình hội nhập quốc tế. Bên cạnh đó, Chính phủ còn tích cực nghiên cứu chính sách thu hút đầu tư tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, giảm chi phí kinh doanh và nâng cao sức cạnh tranh.

Nguyễn Thùy