Nhãn hàng hóa – Những điểm mới mà doanh nghiệp cần biết

Ngày 09/12/2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 111/2021/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14/4/2017 của Chính phủ về nhãn hàng hóa (Sau đây gọi tắt là “Nghị định 111” và “Nghị định 43”). Các sửa đổi, bổ sung này được đánh giá là cần thiết nhằm đáp ứng tốc độ phát triển nhanh chóng của nền kinh tế với các loại hàng hóa ngày càng đa dạng trên thị trường. 

Dưới đây là một số điểm mới nổi bật của Nghị định 111: 

Về phạm vi điều chỉnh, Nghị định 111 quy định nội dung, cách ghi và quản lý nhà nước về nhãn đối với hàng hóa lưu thông tại Việt Nam, hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Như vậy, so với quy định trước đây, Nghị định 111 đã mở rộng phạm vi điều chỉnh, cụ thể là bổ sung thêm “hàng hóa xuất khẩu”. 

Ngoài ra, Nghị định 111 cũng sửa đổi quy định về những hàng hóa không thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định. Cụ thể, Nghị định 111 bổ sung thêm hàng hóa nhập khẩu gửi kho ngoại quan để xuất khẩu sang nước thứ ba không thuộc phạm vi điều chỉnh và xóa bỏ quy định về quản lý nhãn hàng hóa đối với hàng hóa xuất khẩu không tiêu thụ nội địa.

Về đối tượng áp dụng, cùng với việc bổ sung đối tượng thuộc phạm vi điều chỉnh là “hàng hóa xuất khẩu”, Nghị định 111 đã bổ sung thêm đối tượng áp dụng tương ứng là “tổ chức, cá nhân xuất khẩu hàng hóa”.

Việc sửa đổi, bổ sung phạm vi quản lý nhãn hàng hóa đối với hàng hóa xuất khẩu đã góp phần bổ sung cơ sở pháp lý quan trọng cho công tác quản lý nhà nước về gắn nhãn, mác hàng hóa đối với các loại hàng hóa xuất khẩu mà trước nay chưa được pháp luật Việt Nam quy định. Việc bổ sung quy định này là đặc biệt cần thiết trong bối cảnh Việt Nam gia nhập ngày càng sâu và rộng vào các Hiệp định thương mại tự do (EVFTA, CPTPP…). Qua đó, quản lý và phòng chống hành vi gian lận, giả mạo xuất xứ, lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa của Việt Nam. 

Nghị định 111 quy định rõ ràng về những thông tin bắt buộc phải ghi trên nhãn hàng hóa đối với nhãn hàng hóa của các loại hàng hóa đang lưu thông tại Việt Nam và nhãn gốc của hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam, nhãn của hàng hóa xuất khẩu, từ đó dễ dàng phân biệt hàng hóa lưu thông trong nước, hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa xuất khẩu để phục vụ công tác quản lý. Cụ thể:

Đối với hàng hóa đang lưu thông tại Việt Nam thì nhãn hàng hóa bắt buộc phải thể hiện các nội dung sau bằng tiếng Việt:

Trường hợp không xác định được xuất xứ thì ghi nơi thực hiện công đoạn cuối cùng để hoàn thiện hàng hóa theo quy định tại khoản 3 Điều 15 Nghị định 43;

Trường hợp hàng hóa có tính chất thuộc nhiều nhóm quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định 111 và chưa quy định tại văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan thì tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa căn cứ vào công dụng chính của hàng hóa tự xác định nhóm của hàng hóa để ghi các nội dung theo quy định tại điểm này.

Đối với hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam thì nhãn gốc bắt buộc phải thể hiện các nội dung sau bằng tiếng nước ngoài hoặc tiếng Việt khi làm thủ tục thông quan:

Trường hợp không xác định được xuất xứ thì ghi nơi thực hiện công đoạn cuối cùng để hoàn thiện hàng hóa theo quy định tại khoản 3 Điều 15 Nghị định 43;

Trường hợp trên nhãn gốc hàng hóa chưa thể hiện tên đầy đủ và địa chỉ của tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa ở nước ngoài thì các nội dung này phải thể hiện đầy đủ trong tài liệu kèm theo hàng hóa;

Đối với hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam có nhãn gốc tiếng nước ngoài, sau khi thực hiện thủ tục thông quan và chuyển về kho lưu giữ, tổ chức, cá nhân nhập khẩu phải thực hiện việc bổ sung nhãn hàng hóa ghi bằng tiếng Việt theo quy định trước khi đưa hàng hóa vào lưu thông tại thị thường Việt Nam.

Đối với hàng hóa xuất khẩu thì việc ghi nhãn hàng hóa tuân thủ theo quy định pháp luật của nước nhập khẩu.

Trường hợp thể hiện xuất xứ hàng hóa trên nhãn hàng hóa xuất khẩu, thì tổ chức, cá nhân sản xuất, xuất khẩu tự xác định và ghi xuất xứ hàng hóa của mình bảo đảm trung thực, chính xác, tuân thủ các quy định pháp luật về xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, hàng hóa sản xuất tại Việt Nam hoặc các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Nội dung nhãn hàng hóa xuất khẩu không được thể hiện những hình ảnh, nội dung liên quan đến tranh chấp chủ quyền và các nội dung nhạy cảm khác có thể gây ảnh hưởng đến an ninh, chính trị, kinh tế, xã hội, quan hệ ngoại giao và thuần phong mỹ tục của Việt Nam.

Có thể thấy các quy định về ghi nhãn hàng hóa theo Nghị định 111 cụ thể hơn rất nhiều so với Nghị định 43. Trong đó, nội dung nổi bật là thông tin về tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm phải được in trên nhãn. Đặc biệt, đối với hàng hóa là trang thiết bị y tế được sản xuất trong nước hoặc nhập khẩu để lưu thông tại Việt Nam thì phải ghi rõ cả tên, địa chỉ của chủ sở hữu trang thiết bị y tế và tên, địa chỉ của chủ sở hữu số lưu hành. Nếu trang thiết bị y tế chưa có số lưu hành thì ghi tên, địa chỉ của chủ sở hữu trang thiết bị y tế và tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân trên giấy phép nhập khẩu. Quy định này góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng và cũng giúp cơ quan nhà nước dễ dàng hơn trong công tác quản lý. 

Các quy định về xuất xứ hàng hóa được sửa đổi, bổ sung nhằm kiểm soát và hạn chế tình trạng gian lận thương mại. Theo đó, tổ chức, cá nhân sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu tự xác định và ghi xuất xứ hàng hóa của mình bảo đảm trung thực, chính xác, tuân thủ các quy định pháp luật về xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, hàng hóa sản xuất tại Việt Nam hoặc các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. 

Đặc biệt, Nghị định 111 bổ sung quy định về trường hợp hàng hóa không xác định được xuất xứ thì ghi nơi thực hiện công đoạn cuối cùng để hoàn thiện hàng hóa. Một trong các cụm hoặc kết hợp các cụm từ như sau: “lắp ráp tại”; “đóng chai tại”; “phối trộn tại”; “hoàn tất tại”; “đóng gói tại”; “dán nhãn tại” kèm tên nước hoặc vùng lãnh thổ nơi thực hiện công đoạn cuối cùng để hoàn thiện hàng hóa. Đây là quy định hoàn toàn mới và giúp các doanh nghiệp gỡ được nhiều vướng mắc trong việc ghi nhãn hàng hóa khi hàng hóa ngày càng được gia công, sản xuất tại nhiều nơi khác nhau trên thế giới.

Chính thức có hiệu lực từ ngày 15 tháng 2 năm 2022, Nghị định 111 hứa hẹn sẽ góp phần hoàn thiện khung pháp lý về nhãn hàng hóa, tương thích với pháp luật các quốc gia khác trên thế giới và các hiệp định về thương mại mà Việt Nam là thành viên.